Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň gözleg hasabatyna görä, 2018-nji ýylda Hytaýda miýopiýa näsaglarynyň sany 600 milliona ýetdi we ýetginjekleriň arasynda miýopiýa derejesi dünýäde birinji ýerde durýar.Hytaý miýopiýa bilen dünýäniň iň uly ýurduna öwrüldi.2021-nji ýyldaky ilat ýazuwynyň maglumatlaryna görä, miýopiýa derejesi ýurduň ilatynyň ýarysyny düzýär.Miyopiýa bilen baglanyşykly şeýle köp adam bilen, miýopiýa bilen baglanyşykly hünär bilimlerini ylmy taýdan wagyz etmek gaty möhümdir.
Miyopiýanyň mehanizmi
Miyopiýanyň takyk patogenezi entek belli däl.Simplyönekeý söz bilen aýdylanda, miýopiýanyň näme üçin ýüze çykýandygyny bilemzok.
Miyopiýa bilen baglanyşykly faktorlar
Lukmançylyk we optometriýa gözleglerine görä, miýopiýanyň döremegi genetika we daşky gurşaw ýaly köp faktorlara täsir edýär we aşakdaky faktorlar bilen baglanyşykly bolup biler.
1. Miyopiýanyň belli bir genetiki tendensiýasy bar.Miyopiýanyň genetiki faktorlary baradaky gözlegleriň has çuňlaşmagy bilen, esasanam patologiki miýopiýanyň maşgala taryhy barlygy sebäpli, häzirki wagtda patologiki miýopiýanyň bir gen genetiki keselidigi we iň köp ýaýran awtosomal resessiw mirasdygy tassyklandy..Pleönekeý miýopiýa häzirki wagtda köp faktorlardan miras galyp, alnan faktorlar esasy rol oýnaýar.
2. Daşky gurşaw faktorlary nukdaýnazaryndan uzak möhletli ýakyn okamak, yşyklandyryşyň ýeterlik bolmazlygy, gaty köp okamak wagty, düşnüksiz ýa-da gaty az golýazma, oturmagyň ýagdaýy pes, ýeterlik iýmitlenmezlik, açyk howada işleriň azalmagy we bilim derejesiniň ýokarlanmagy ýaly faktorlar bolup biler. miýopiýanyň ösüşi.hadysa bilen baglanyşykly.
Miyopiýanyň klassifikasiýa tapawutlary
Miyopiýanyň köp klassifikasiýasy bar, sebäbi başlangyjyň sebäbi, refraktiw anormallikleriň sebäbi, miýopiýanyň derejesi, miýopiýanyň dowamlylygy, durnuklylygy we düzedişiň bardygyny ýa-da ýokdugyny klassifikasiýa ölçegi hökmünde ulanyp bolar.
1. Miyopiýanyň derejesine görä:
Pes miýopiýa:300 gradusdan pes (≤-3.00 D).
Orta miýopiýa:300 gradusdan 600 dereje (-3.00 D ~ -6.00 D).
Miyopiýa:600 gradusdan ýokary (> -6.00 D) (patologiki miýopiýa hem diýilýär)
2. Döwülme gurluşyna görä (göni sebäp):
(1) Döwülýän miýopiýa,gözüň eksenel uzynlygy adaty bolanda gözüň refraktiw komponentleri ýa-da adaty bolmadyk birleşmeler sebäpli gözüň refraktiw güýjüniň ýokarlanmagy sebäpli ýüze çykýan miýopiýa.Miyopiýanyň bu görnüşi wagtlaýyn ýa-da hemişelik bolup biler.
Döwülýän miýopiýany egrilik miýopiýasyna we refraktiw görkeziji miýopiýa bölmek bolar.Öňküsi esasan keratokonus, sferik linza ýa-da kiçi linzaly näsaglar ýaly kornea ýa-da obýektiwiň aşa egriligi bilen ýüze çykýar;ikinjisi, esasy katarakt, iris-siliary bedeniň çişmegi hassalary ýaly suwly gülküleriň we obýektiwleriň aşa refraktiw görkezijisinden döreýär.
(2) eksenel miýopiýa:Mundan başga-da, plastmassa eksenel miýopiýa we plastmassa eksenel miýopiýa bölünýär.Plastmassa däl eksenel miýopiýa, gözüň refraktiw güýjüniň kadalydygyny, ýöne gözüň öň we yzky okunyň uzynlygy adaty aralykdan ýokarydygyny aňladýar.Gözüň okunyň her 1 mm ýokarlanmagy 300 miýopiýanyň ýokarlanmagyna deňdir.Adatça, eksenel miýopiýanyň diopteri 600 miýopiýadan pesdir.Bölekleýin eksenel miýopiýanyň diopteri 600 dereje ýokarlanandan soň gözüň eksenel uzynlygy artmagyny dowam etdirýär.Miyopiýa diopteri 1000 derejeden ýokary bolup biler, käbir ýagdaýlarda hatda 2000 dereje ýetip biler.Miyopiýanyň bu görnüşine progressiw ýokary miýopiýa ýa-da deformasiýa edilen miýopiýa diýilýär.
Gözleriň ýokary miýopiýa ýaly dürli patologiki üýtgemeleri bar we görüşi kanagatlanarly düzedip bolmaýar.Miyopiýanyň bu görnüşi maşgala taryhyna eýe we genetiki taýdan baglanyşykly.Çagalykda gözegçilik we dikeldiş üçin henizem umyt bar, ýöne ulular ýaly däl.
Plastiki eksenel miýopiýa plastiki hakyky miýopiýa hem diýilýär.Ösüş we ösüş döwründe witaminleriň we yz elementleriniň ýetmezçiligi ýaly sebäpler miýopiýa, oftalmiýa ýa-da fiziki keseller sebäpli döreýän miýopiýa sebäp bolup biler.Mundan başga-da, plastmassa wagtlaýyn pseudomiýopiýa, plastiki aralyk miýopiýa we plastmassa eksenel miýopiýa bölünýär.
(a) Plastiki wagtlaýyn pseudomiýopiýa:Miyopiýanyň bu görnüşi, plastiki wagtlaýyn pseudomiýopiýadan has gysga wagt alýar.Miýopiýanyň bu görnüşi, wagtlaýyn pseudomiýopiýa ýaly, gysga wagtyň içinde adaty görüşe gaýdyp biler.Miyopiýanyň dürli görnüşleri dürli dikeldiş usullaryny talap edýär.Plastiki wagtlaýyn pseudomiýopiýanyň häsiýetnamalary: faktorlar düzedilende görüş gowulaşýar;täze faktorlar ýüze çykanda miýopiýa çuňlaşmagyny dowam etdirýär.Adatça, 25-300 dereje aralygyndaky plastisit aralygy bar.
(b) Plastiki aralyk miýopiýa:Görüş ýitiligi faktorlary düzedenden soň gowulaşmaýar we görüş okuny uzaldýan plastik hakyky miýopiýa ýok.
(c) Plastiki eksenel miýopiýa:Haçan-da eksenel miýopiýa görnüşindäki plastik pseudomiýopiýa plastiki hakyky miýopiýa öwrülende, görüşi dikeltmek has kyn bolýar.Miyopiýany dikeltmek okuwy 1 + 1 hyzmaty ulanylýar we dikeldiş tizligi birneme haýal.Wagt hem gaty uzyn.
(3) Goşma miýopiýa:miýopiýanyň ilkinji iki görnüşi bilelikde ýaşaýar
3. Keseliň ösüşine we patologiki üýtgemelerine görä klassifikasiýa
(1) pleönekeý miýopiýa:Kämillik ýaşyna ýetmedik miýopiýa diýlip hem atlandyrylýan bu miýopiýanyň umumy görnüşidir.Genetiki faktorlar entek belli däl.Esasan ýetginjeklik we ösüş döwründe ýokary güýçli wizual ýük bilen baglanyşykly.Ageaş we fiziki ösüş bilen belli bir ýaşda durnukly bolýar.Miyopiýanyň derejesi, umuman pes ýa-da ortaça, miýopiýa haýal ösýär we düzedilen görüş gowy.
(3) Patologiki miýopiýa:Öňe gidýän miýopiýa diýlip hem bilinýän, esasan genetiki faktorlar bar.Miyopiýa çuňlaşmagyny dowam etdirýär, ýetginjeklik döwründe çalt ösýär we 20 ýaşdan soň hem göz gamaşmagy ösýär. Görüş funksiýasy ep-esli bozulýar, adaty aralykdan pes we ýakyn görüş, adaty bolmadyk görüş meýdany we kontrast duýgurlygy bilen ýüze çykýar.Gözüň yzky polýusynda retinal degenerasiýa, miýopik ýaý tegmilleri, makula ganamasy we yzky skleral stafiloma ýaly kynçylyklar bilen bilelikde kesel kem-kemden çuňlaşýar we ösýär;görüş düzediş effekti giçki döwürde pes.
4. Haýsydyr bir düzediş güýjüniň bardygyny ýa-da ýokdugyna görä klassifikasiýa.
(1) Pseudomiýopiýa:Oturylyşyk miýopiýasy diýlip hem atlandyrylýan bu uzak möhletli ýakyn iş, görüş ýüküniň ýokarlanmagy, dynç alyp bilmezlik, amatly dartgynlylyk ýa-da spazm sebäpli ýüze çykýar.Miyopiýa okuwçylary giňeltmek üçin dermanlar arkaly ýok bolup biler.Şeýle-de bolsa, miýopiýanyň bu görnüşiniň miýopiýanyň döremeginiň we ösüşiniň başlangyç tapgyrydygyna ynanylýar.
(2) Hakyky miýopiýa:Siklopolgiki serişdeleri we beýleki dermanlary ulananyňyzdan soň, miýopiýa derejesi peselmeýär ýa-da miýopiýanyň derejesi 0,50D-den az azalýar.
(3) Garyşyk miýopiýa:sikloplegiki dermanlary we beýleki bejergileri ulanandan soň azaldylan miýopiýanyň diopterine degişlidir, ýöne emmetrop ýagdaýy entek dikeldilmedi.
Hakyky ýa-da ýalan miýopiýa, düzedişiň degişlidigine baglylykda kesgitlenýär.Gözler uzakdan ýakyn zatlara özbaşdak ulaldyp biler we bu ulaltmak ukyby gözleriň sazlaýyş funksiýasyna baglydyr.Gözleriň adaty bolmadyk ýaşaýyş funksiýasy hasam bölünýär: amatly wagtlaýyn pseudomiýopiýa we amatly hakyky miýopiýa.
Wagtlaýyn pseudomiýopiýa, mydriazdan soň görüş gowulaşýar we gözler belli bir wagt dynç alandan soň görüş gowulaşýar.Aralyk aralyk miýopiýasynda, dilasiýadan soň görüş ýitiligi 5.0-a ýetip bilmeýär, göz oky adaty we gözüň daş-töweregi anatomiki taýdan uzalmaýar.Diňe miýopiýa derejesini ýerlikli ýokarlandyrmak bilen 5.0 görüş ukybyna ýetip bolýar.
Hakyky miýopiýa.Oturyly pseudomiýopiýanyň wagtynda dikeldilmezligine degişlidir.Bu ýagdaý uzak wagtlap dowam edýär we bu ýakyn görüş gurşawyna uýgunlaşmak üçin göz oky uzalýar.
Gözüň eksenel uzynlygy uzaldylandan soň gözüň siliar myşsalary gowşaýar we obýektiwiň konweksiýasy kadaly ýagdaýa gelýär.Miyopiýa täze ewolýusiýa prosesini tamamlady.Gözüň her eksenel uzynlygy 1mm uzalýar.Miyopiýa 300 dereje çuňlaşýar.Hakyky miýopiýa emele gelýär.Hakyky miýopiýanyň bu görnüşi eksenel hakyky miýopiýadan düýpgöter tapawutlanýar.Hakyky miýopiýanyň bu görnüşi görüşiň dikelmegine-de mümkinçilik berýär.
Miyopiýa klassifikasiýasyna goşundy
Pseudomiýopiýanyň lukmançylyk "miýopiýasy" däldigini bilmelidiris, sebäbi bu "miýopiýa" islendik adamda, islendik refraktiw ýagdaýda we islendik wagtda bolup biler we gözler ýadar.Okuwçylar daralandan soň ýitip barýan miýopiýa pseudomiýopiýa, henizem bar bolan miýopiýa hakyky miýopiýa.
Eksial miýopiýa gözüň içindäki refraktiw metbugatda näsazlyklaryň sebäbine görä bölünýär.
Göz emmetrop bolsa, gözdäki dürli refraktiw metbugat diňe ýagtylygy retinanyň içine öwürýär.Emmetropiki adamlar üçin gözdäki dürli refraktiw metbugatyň umumy refraktiw güýji we gözüň öňündäki korneýadan arka tarapdaky retina çenli aralyk (göz oky) takyk gabat gelýär.
Jemi refraktiw güýji gaty uly bolsa ýa-da aralyk gaty uzyn bolsa, miýopiýa bolan uzaklara seredeniňde ýagtylyk retinanyň öňünde düşer.Refrokary refraktiw güýç sebäpli dörän miýopiýa refraktiw miýopiýa (kornea anormallikleri, obýektiw anormallikler, katarakt, süýji keseli we ş.m.) we gözüň okunyň uzynlygynyň emmetropiki ýagdaýdan (myopiýanyň görnüşi) uzalmagy netijesinde döreýän eksial miýopiýa; köp adamda bar)).
Adamlaryň köpüsi dürli döwürde miýopiýany ösdürýärler.Käbirleri miýopiýa bilen dogulýar, käbiri ýetginjeklikde miýopik, käbiri ululykda miýopiki bolýar.Miyopiýanyň döwrüne görä, dogabitdi miýopiýa (miýopiýa dogulýar), ir başlanýan miýopiýa (14 ýaşa çenli), giç başlanýan miýopiýa (16-18 ýaş) we giç başlanýan miýopiýa (soňundan) bölünip bilner. ululyk).
Miyopiýa ösenden soň diopteriň üýtgejekdigi ýa-da ýokdugy hem bar.Diopter iki ýyldan köp üýtgemese, durnuklydyr.Diopter iki ýylyň içinde uzak saklansa, öňe gidýär.
Miyopiýa klassifikasiýasynyň gysgaça mazmuny
Lukmançylyk oftalmologiýasy we optometriýa ugurlarynda miýopiýanyň başga-da köp klassifikasiýasy bar, mikroskopik tejribe sebäpli tanatmarys.Miyopiýanyň gapma-garşy däl klassifikasiýalary gaty köp.Olar diňe miýopiýanyň ýüze çykmagy we ösüş mehanizminiň çylşyrymlylygyny we näbelliligini görkezýär.Miyopiýanyň kategoriýalaryny dürli taraplardan suratlandyrmaly we tapawutlandyrmaly.
Miyopiýa halkymyzyň hersiniň miýopiýa meselesi degişli miýopiýa kategoriýasynyň bir şahasy bolmaly.Miyopiýanyň klassifikasiýasyna garamazdan miýopiýanyň öňüni almak we gözegçilik etmek barada gürlemek şübhesiz ylmy däl.
Iş wagty: Noýabr-24-2023